Hãy hình dung thế này: Bạn đang "vắt não" để nắm bắt ý nghĩa của từ “Saudade” trong tiếng Bồ Đào Nha - đây là một thuật ngữ bí ẩn khơi gợi “cảm giác khao khát, u sầu, hoài niệm về một người hay một thứ gì đó mà bạn vô cùng thương nhớ”. Hay như trong tiếng Nhật có cụm "Wabi-sabi", một thuật ngữ văn học miêu tả vẻ đẹp được tìm thấy ở sự những điều mộc mạc, không hoàn hảo và vũ điệu duyên dáng của chu kỳ tự nhiên, đề cao sự phát triển và suy tàn.

Trên đây là ví dụ về những cụm từ có đặc tính "Bất khả dịch" . Khó mà tìm được từ ngữ có ý nghĩa tương đồng khi dịch những cụm từ này; điều này khiến những người đam mê ngôn ngữ như chúng ta phải "lặn ngụp" giữa đại dương ngôn từ phức tạp được hình thành từ sự khác biệt trong nhiều nền văn hóa. Hãy cùng chúng mình du hành vào thế giới ngôn ngữ và cùng nhau khám phá nhiều tầng nghĩa ẩn sâu bên trong để từ đó mở rộng thêm kho tàng ngôn ngữ giàu đẹp của bản thân mình.

Thuật ngữ "bất khả dịch" không có nghĩa là hoàn toàn không thể dịch được; mà thực chất, đơn giản chỉ là chúng ta khó có thể tìm thấy một cụm từ có tầng nghĩa tương đương.

Những "viên ngọc quý của ngôn ngữ" này không phải là đặc tính dị thường; mà đúng hơn là chiếc gương phản chiếu trải nghiệm giàu đẹp và sự đa dạng của các nền văn hóa. Sự hiện diện của những cụm từ "bất khả dịch" ở nhiều ngôn ngữ cũng nhấn mạnh nét độc đáo của xã hội nơi đó. Mỗi dịch giả đều phải tìm hiểu về sắc thái văn hóa mỗi khi đối diện với thử thách chuyển ngữ những cụm từ này, đồng thời vẫn đảm bảo bản dịch có thể chạm đến trái tim của khán giả.

Ví dụ như cụm từ “Hikikomori” trong tiếng Nhật, một cụm từ súc tích phản chiếu trải nghiệm cũng như những nét giá trị văn hóa đặc biệt của quốc gia, những cụm từ như thế được ví như viên ngọc quý của ngôn ngữ. “Hikikomori” , dùng để miêu tả những cá nhân tự thu mình lại và lựa chọn cuộc sống cô độc, thuật ngữ này phản ánh những con người tách biệt khỏi xã hội thông thường. Thuật ngữ này đề cập đến những yếu tố ẩn sâu trong giá trị văn hóa phức tạp của Nhật Bản cũng như chọn lựa của mỗi cá nhân, khi mà những kỳ vọng của xã hội có thể dẫn đến tình cảnh con người chọn cho mình một lối sống như vậy.

Vậy chúng ta nên giải quyết bài toán về ngôn ngữ này như thế nào? 🤔

Thực chất bản thân việc tìm ra được một lối đi trong mê cung ngôn ngữ đã là một nghệ thuật. Bạn có từng nghe tới cụm “Tartle”, một thuật ngữ lạ lẫm trong tiếng Scottish dùng để mô tả khoảnh khắc ngại ngùng hay xấu hổ khi bạn không thể nhớ tên của một người nào đó? Thuật ngữ này như diễn tả một tình huống ngại ngùng mà tất cả chúng ta đều từng có lúc trải qua. Và, ta còn có “Hygge”, một cái ôm dưới dạng ngôn từ trong tiếng Đan Mạch, cụm từ thể hiện cảm giác thoải mái, ấm cúng khi ở bên cạnh những người mà chúng ta trân quý.

Sự lan tỏa của những cụm từ "Bất khả dịch" trong nhiều nền văn hóa cũng nhấn mạnh tính phổ quát của chúng. Đây chính là thử thách buộc những dịch giả phải tìm hiểu về gốc rễ của ngôn ngữ và tìm cách thu hẹp những khác biệt về văn hóa.

Hãy hình dung bạn đang đi trên một hành trình băng qua đại dương ngôn từ rộng lớn, mỗi một vùng từ ngữ lại có độ nông sâu khác nhau. Việc cố gắng để hiểu những từ ngữ không thể chuyển ngữ được cũng giống như khi chúng ta đưa tay nhẹ vén bức màn bí ẩn, để lộ ra những dải màu sắc đa dạng của nhiều nền văn hóa khác nhau. Tại Hansem. Vietnam, đội ngũ biên dịch viên xuất sắc của chúng mình không ngừng thực hiện sứ mệnh hô biến nhiều sắc thái ngôn ngữ phức tạp trở thành những bản dịch mượt mà và chính xác.

Thật thú vị đúng không nào? 😉 Đừng vội rời trang! Vì ở Part 2, chúng mình sẽ bật mí các thủ thuật mà những biên dịch viên chuyên nghiệp tại công ty đang áp dụng để chuyển ngữ những cụm từ mang đặc tính phức tạp này. Hãy sẵn sàng đón chờ hình ảnh hậu trường về thủ thuật giải mã ngôn từ ở bài viết sau nhé!🌟✨